Μονάκριβε αδερφέ, σπάνιε φίλε, εξαιρετικέ κουμπάρε Μάκη, γεια σου…
Ανείπωτα τα νέα αδελφέ μου, είπαν σε σκότωσαν. Είπαμε δεν μπορεί, θα κοιμάται, θα πάμε όλοι εκεί να του μιλήσουμε, να του φωνάξουμε, να τον ξυπνήσουμε. Ήρθαμε φίλε. Ήρθαμε όλοι, μιλήσαμε, φωνάξαμε, σε παρακαλέσαμε , μα εσύ Μάκη, δεν ξυπνάς. Σε σκότωσαν τελικά φίλε. Σε σκότωσαν. Οι αλήτες!
Η μαύρη σφραγίδα φίλε, που χαρακτηρίζει, κλείνει τα σπίτια των αδικοχαμένων, από προχθές είναι και στην πόρτα του δικού μου σπιτιού, το δεύτερο σου σπίτι όπως το αποκαλούσες.
Εγώ, η γυναίκα μου, η αδερφή σου η συμμαθήτρια σου, το Μαράκι από τη Νεμέα όπως την αποκαλούσες, το χαμογελαστό παρανυφάκι στο γάμο σου, που σήμερα έχει πάρει τη μορφή της θλιμμένης μαυροφόρας μοίρας, η Αγγέλλω μου , που μόνο σε μένα και σένα επέτρεπε να την λέμε έτσι, ο μικρός φιλόδοξος εραστής της Ανθής, ο Γιώργος μου, το πρότυπο παιδιού και άνδρα που όπως έλεγες και ήθελες να του μοιάσει ο αγέννητος ακόμα Πανούλης σου , ο Ανδρέας μου, μα και το στερνοπαίδι μου ο Έλληνας, που κάθε φορά που ερχόσουν σπίτι πανηγύριζε, όλοι μαζί πενθούμε, πονούμε και θρηνούμε .
Αυτή η μαύρη σφραγίδα στην πόρτα του σπιτιού μας έχει σφραγίσει τα γεμάτα δάκρυα μάτια μας, μα μόνο αυτά. Τα χείλη μας, τη μνήμη μας , μα κυρίως την καρδιά μας τα έχουν σφραγίσει η άπλετη αγάπη σου, η μεγαλοκαρδία σου, μα πάνω από όλα το αείχρονο χαμόγελό σου και η αισιοδοξία σου.
Το ίδιο πιστεύω ισχύει και για όλους τους συναδέλφους που σε γνώρισαν, εξαιρούνται βέβαια κάποιοι συνυπηρετούντες , γιατί όπως είχαμε συμφωνήσει Μάκη μου, δεν είναι όλοι συνάδελφοί μας. Με κάποιους, λίγους ευτυχώς, απλά έτυχε να συνυπηρετούμε στην ίδια υπηρεσία και όπως να το δει κανείς είναι άλλο πράγμα ο συνάδελφος και άλλο ο συνυπηρετών.
Αδελφέ, δεν είναι τυχαία αυτή μου η αναφορά. Αυτοί και οι δολοφόνοι σου έχουν τις ίδιες προτεραιότητες και αξίες και είναι διαφορετικές από τις δικές μας. ΑΥΤΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΤΙΜΟΙ.
Πάντα όταν κάποιος πεθαίνει παράκαιρα αναρωτιόμαστε γιατί. Στην περίπτωσή σου όμως Μάκη, αυτό το γιατί είναι τελείως αδικαιολόγητο αξεπέραστο και θα παραμείνει αναπάντητο για κάθε λογικό και έντιμο άνθρωπο και για το σύνολο των ευόρκων υπαλλήλων.
Όσοι δεν καλοξέρουν και ομιλούν για το θάνατό σου τον χαρακτηρίζουν ως μια άνανδρη δολοφονία σαν πολλές άλλες. Το ίδιο δυστυχώς είπε σε δήλωσή του και ο Υπουργός Δικαιοσύνης .
Όχι κύριοι, δεν είναι απλά μια συνηθισμένη άνανδρη δολοφονία. Όποιοι και να την έκαναν είναι μια ακόμη τρισάθλια τρομοκρατική ενέργεια. Ως τέτοια πρέπει να την αντιμετωπίσουμε κυρίως για να μην μας ξεφύγει ότι εκτός των φυσικών αυτουργών υπάρχουν και ηθικοί.
Όχι κύριοι, δεν ήθελαν απλά να δολοφονήσουν, ήθελαν αποδεδειγμένα να τρομοκρατήσουν.
Δεν μπορεί όταν σκοτώνουν - κακώς , κάκιστα βέβαια- βουλευτές , υπουργούς, κυβερνητικούς ή οικονομικούς παράγοντες να είναι τρομοκράτες και όταν σκοτώνουν υπαλλήλους να είναι απλά άνανδροι δολοφόνοι. Μόνο το ιμπέριουμ της εξουσίας μπορεί να οδηγήσει κάποιον στο να ανιχνεύσει ταξικές διαφορές ακόμα και στις εκτελέσεις. ΚΡΙΜΑ.
Ηθικοί αυτουργοί της εκτέλεσής σου Μάκη μου είναι όλοι όσοι ενημερώναμε για αυτό που επέρχεται , σιωπούσαν και αδρανούσαν.
Ηθικοί αυτουργοί είναι Μάκη μου και μερικοί δημοσιογράφοι που από αυτή τη λέξη που χαρακτηρίζει το λειτούργημά τους , αυτοί κράτησαν μόνο το πρώτο συνθετικό και ως δεύτερο με βάση τις αξίες και την ηθική που τους χαρακτηρίζει ατομικά, προσέθεσαν το κεκράχτες. Για αυτούς τους δημοσιοκεκράχτες λοιπόν θα πω ντροπή τους.
Ακόμα και στην περίπτωσή σου Μάκη μου, κάποιοι επιμένουν να μιλούν για δολοφονία λόγω προσωπικών διαφορών και ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Ξέρουν μα κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν ότι έτσι έμμεσα μα τελείως πρόστυχα και ανέντιμα αφήνουν περιθώρια για υπόνοιες εναντίον σου.
«Άκουσε τό λοιπόν, Στρατηγέ, την αναφορά μου και κάμε κρίση. Άκουσε, παππού, τη ζωή μου, κι αν πολέμησα κι εγώ μαζί σου, αν λαβώθηκα χωρίς κανένας να μάθει πώς πόνεσα, αν δέ γύρισα ποτέ την πλάτη μου στον οχτρό, δώσε μου την ευκή σου!»(Ν.Καζαντζάκης)
Ακούστε λοιπόν διάφορα ελεεινίζοντα υποκείμενα, ακούστε έστω μέσω του επικήδειου στο φίλο μου τον Μάκη την δική μου «αναφορά στον Γκρέκο».
Ο Μάκης δεν ήταν απλά ένας εύορκος υπάλληλος, ήταν η προσωποποίηση της εντιμότητας. Ο Μάκης που τον δολοφονείτε ακόμα και μετά την εκτέλεσή του ήταν ένας ακέραιος άνθρωπος και γνήσιος Έλληνας . Το Έλληνας δεν το αναφέρω τυχαία, είναι συνώνυμο του φιλότιμου και ο Μάκης ήταν η προσωποποίηση της φιλοτιμίας. Ήταν φιλεύσπλαχνος, καταδεκτικός και ελεήμων.Ψυχοπονιάρης όπως θα έλεγε και ο λαός μας. Δηλαδή Άνθρωπος με το Α κεφαλαίο.
Θυμάμαι αδερφέ , όταν καμιά φορά έλεγα δύσκολες και σκληρές κουβέντες για κάποια αδικήματα και συμπεριφορές κρατουμένων να μου λες:
«Μη σκέφτεσαι έτσι Αντώνη, δεν πρέπει να σκεφτόμαστε και να αντιδρούμε όπως αυτοί. Έτσι μόνο να χάσουμε μπορούμε και να μας νικήσουν αφού θα μας έχουν κάνει ίδιους με αυτούς. Εσύ κακός δεν είσαι. Καλός μα και εγωιστής είσαι. Τσάμπα τα λες αυτά. Είμαι σίγουρος, η καλοσύνη, μα κυρίως ο εγωισμός σου δεν θα επιτρέψουν να σε νικήσουν».
Α ρε Μάκη, αν σε χτύπαγαν στο ένα μάγουλο όχι μόνο το άλλο δικό σου μα όλα τα μάγουλα του κόσμου θα γυρνούσες για να σώσεις κάποιον. Ήσουν βλέπεις και παρέμεινες μέχρι τέλους ο απόφοιτος του εκκλησιαστικού λυκείου.
Μ’ έλεγες «Παπανυπόμονο» και μου συνιστούσες να μην είμαι απαισιόδοξος.
Σου έλεγα ότι ο πιο απαισιόδοξος άνθρωπος φίλε είναι ο καλά ενημερωμένος αισιόδοξος. Μετά κάπως αυτάρεσκα συμπλήρωνα «Τι λες αδελφέ, δεν είμαι καλά ενημερωμένος;»
Μου έλεγες ότι είναι δύσκολο στο μαθητή να αντικρούσει το δάσκαλό του και ότι μεταξύ μας αυτό είναι ακόμα πιο δύσκολο όμως, αυτό δεν αρκεί μου ‘λεγες για να αποκλείσουμε ότι μπορεί να έχει δίκιο ο μαθητής.
Και σε αυτό λοιπόν καλομαθητή μου και αδελφέ μου Μάκη είχες δίκιο. Δεν ήμουν καλά ή τόσο καλά ενημερωμένος, αλλιώς θα ήξερα ότι κινδυνεύεις.
Και μα την πίστη μου αν το ήξερα δεν θα ήσουν εσύ Μάκη σήμερα εδώ στο φέρετρο. Μπορεί να ήμουν εγώ, μπορεί να ήμασταν και οι δύο, μόνος σου όμως όχι. Είμαστε βλέπεις ο Δάμων και ο Φειδίας.
Λυπάμαι φίλε. Θλίβομαι. Προστάτευσα όσο μπορούσα, τον Χρήστο, τον Στέλιο , τον Κώστα και τον Μαρίνο πλέον δεν ξέρω αν μπορώ να το κάνω για οποιονδήποτε. Σημασία όμως έχει ότι δεν μπόρεσα, γιατί φίλε στο ορκίζομαι δεν ήξερα , να προστατεύσω εσένα, τον αδελφό μου.
Μια διαφορά είχα με σένα αδελφέ μου και δυστυχώς θα συνεχίσει να υπάρχει. Ήταν η δική σου απόλυτη πίστη στο Θεό. Εγώ έλεγα Μάκη θεοί μπορεί να μην υπάρχουν , ούτε πολλοί ούτε ένας. Υπάρχει όμως σίγουρα η ανθρώπινη ευθύνη και ότι μέτρο για όλα είναι ο άνθρωπος. «Αδελφέ» μου έλεγες, «ο θεούλης σε ακούει, σιώπα, μη λες τέτοια, αφού στην πράξη είσαι σχεδόν απόλυτα Χριστιανός. Δεν είναι άδικος ο Θεούλης, μας αγαπάει όλους».
Τι ειρωνεία αδερφέ μου, ο θάνατός σου μας δικαίωσε και τους δύο και μένα που πλέον εξακολουθώ να πιστεύω πιο πολύ από πριν ότι είναι άδικος μα και σένα που ήσουν σίγουρος ότι μας ακούει όλους. Σε άκουγε φαίνεται, σε έβλεπε, ήξερε πόσο τον λάτρευες, τον πίστευες και τον αγαπούσες για αυτό μάλλον σε πήρε κοντά του. Αν έτσι είναι τότε σίγουρα θα του χρειαστείς.
Όμως εσύ Μάκη, ήσουν ένας άγιος άνθρωπος. Ο επουράνιος παράδεισος που σίγουρα θα πας είναι γεμάτος από αγίους. Εδώ, στη γήινη κόλαση ή ακόμα χειρότερα στην κόλαση των φυλακών με την παραδειγματική σου συμπεριφορά ήσουν πιο απαραίτητος. Γιατί βιάστηκε να σε πάρει; Δεν είχε άλλους να βάλουν μια τάξη εκεί πάνω;
Εδώ φίλε ήσουν ακόμη πιο απαραίτητος, για την Στέλλα και τονΠανούλη τα βαριόμοιρα και ορφανά πλέον παιδιά σου, για την Ανθήπού τώρα πρέπει να είναι μάνα και πατέρας μαζί, για την Κυρούλα, την Λούλα την χαροκαμένη μαυρομάνα σου, που παιδί ακόμα, ήταν δεν ήταν 16 χρονών, όταν σε έφερε στον κόσμο. Για τον Παναγιώτητον περήφανο μα δύστυχο πλέον πατέρα σου, την Κατερίνα τονΓιάννη τα αδέρφια σου, τους συγγενείς τους φίλους σου και όλους του συναδέλφους που σε αγαπήσαμε και μας αγάπησες
Μετά από όλους αυτούς, όπως προείπα, απαραίτητος ήσουν Μάκη μου και για τους άμοιρους και εγκαταλειμμένους κρατουμένους που ποτέ δε λησμονούσες να τους φροντίζεις.
Αντίθετα για χάρη αυτών άλλωστε έκανες και τη μόνη παρανομία στη ζωή σου.
Αγόραζες αφορολόγητα τσιγάρα από τις λαϊκές γιατί τα λίγα χρήματα που είχες δεν σου επέτρεπαν να τα αγοράσεις κανονικά. Ήταν πιο φθηνά έλεγες εκεί και μπορούσες να πάρεις περισσότερα. «Όσο πιο πολλά παίρνω κουμπάρε» μου έλεγες, «όλο και περισσότερους κρατούμενους θα βολεύω, κρίμα είναι να μην έχουν ούτε ένα τσιγάρο να καπνίσουν».
Αυτόν σκοτώσατε κτήνη!
Θυμάμαι Μάκη, όταν αποφάσισα να φτιάξω την εκκλησία στο Δομοκό, που με περιέπαιζες λέγοντάς μου «ως άθρησκος θες να φτιάξεις την εκκλησία κουμπάρε; Μωρέ χριστιανός είσαι και λέγε ότι θέλεις».
Μου ζήτησες μια χάρη τότε. την θυμάσαι Μάκη; Να σε καλέσω στα θυρανοίξια και αν περνάει από το χέρι μου να πω την εκκλησία «Αϊ Ανδρέα» .
«Είναι ο άγιος που μαρτύρησε πάνω σε σταυρό και η φυλακή είναι ένα μαρτύριο , είναι ένας σταυρός κουμπάρε που οι κρατούμενοι δυστυχώς θα συνεχίσουν να τον κουβαλάνε και μετά την αποφυλάκισή τους».
«Άγιε Ανδρέα να την πεις την εκκλησία για να τους βοηθήσει να βρουν την δύναμη και να αντέξουν να κουβαλήσουν και ο καθένας από αυτούς τον δικό τους σταυρό».
Δεν στο είπα τότε αδερφέ μα και εγώ για δικούς μου λόγους είχα αποφασίσει αν μπορούσα να δοθεί στην εκκλησία το όνομα του άγιου Ανδρέα. Στο εξομολογούμε τώρα. Είμαι σίγουρος ότι ξέρεις ποιοι ήταν οι δικοί μου λόγοι. Όμως ρε κουμπάρε, εσύ τίνος σταυρό κουβαλούσες τόσο καιρό στις πλάτες σου;
Εμείς τα λέγαμε όλα. Κάθε μέρα, μα κάθε μέρα, από τα πρώτα τηλεφωνήματα που έπαιρνα στο γραφείο ήταν το δικό σου, «Σεραφείμ Γκαλιμάνης, από ορεινή ταξιαρχία Δομοκού όλα καλά, καλημέρα σας» μου έλεγες.
Που είσαι τώρα ταξίαρχε της καλοσύνης; Που σε έστειλαν τα κτήνη;
Το ίδιο καλά μου έλεγαν και οι διάφοροι κρατούμενοι από το Δομοκό που περνούσαν από το ψυχιατρείο. «Ο Μάκης είναι άντρας» μου έλεγαν, «είναι δίκαιος και καθαρός, έχει βάλει σειρά στο Δομοκό». Εγώ χαιρόμουν, καμάρωνα, ο Κόρακας και ο Λυσίας έλεγα.
Μάκη, τον Απρίλιο του 1995 , λίγο πριν το Πάσχα , στον τάφο των ζωντανών που με είχαν βάλει, στο κελί μου στο Ναύπλιο, έλαβα ως κρατούμενος το πρώτο μου γράμμα. Ακολούθησαν και άλλα... αποστολέας πάντα ο ίδιος: Σεραφείμ Γκαλιμάνης, Μακεδονίας 31 – Χαϊδάρι.
Σε αυτό το πρώτο γράμμα λοιπόν , που το έχω εδώ μαζί μου σήμερα μεταξύ άλλων μου έλεγες: «Αντώνη , στην εποχή του Μπαρμπαντρέα, του πατέρα σου η Ελευθερία ήθελε αρετή, τόλμη και ντουφέκι, σήμερα για τη δική σου ελευθερία αγωνίσου με αρετή ,τόλμη, χαρτί και πένα. Γράψε, πάλεψε με αυτά», μου είπες και αυτό αδελφέ ήταν η αφορμή να αποφασίσω, πλέον είχα χρόνο, να γράψω ένα βιβλίο για όλα όσα είδα, άκουσα, γνωρίζω μα κυρίως έχω ζήσει στις φυλακές και ο πολύς κόσμος τα αγνοεί.
Σε μια ενδιάμεση επικοινωνία μας Μάκη μου, σου μίλησα για αυτήν μου την απόφασή και για αυτό στο επόμενο γράμμα σου μου έγραψες. «Φίλε, επειδή τα δύο πρώτα βιβλία θα πρέπει να τα αφιερώσεις στους δυο Ανδρέηδες σου, τον πατέρα σου και τον γιό σου, το τρίτο θέλω οπωσδήποτε να το αφιερώσεις σε μένα» .
Μάκη, πολλές σελίδες από αυτό το βιβλίο είναι έτοιμες, και στο μυαλό μου είναι ολοκληρωμένο στο σύνολό του. Αν λέω, αν τελικά το τελειώσω και αποφασίσω να το εκδώσω , που να στο στείλω πλέον ρε Μάκη; Δεσμεύομαι όμως , ότι αν το γράψω όχι ένα αντίτυπο μα όλο το βιβλίο θα είναι αφιερωμένο σε σένα.
Μάκη δεν ήρθα μόνος μου σήμερα εδώ. Ήρθα και με πολλούς άλλους συναδέλφους και μη, που σε αγαπάνε και μπορούσαν να έρθουν. Ένας όμως δεν μπορούσε να έρθει. Τα προβλήματα με το αναπηρικό καροτσάκι στο οποίο κάθετε, ξέρεις γιατί, μα πάνω από όλα η ψυχολογία του από τον άδικο χαμό σου δεν του το επέτρεψαν. Κατάλαβες έ Μάκη; Από το Σπύρο το Λαχανά είναι τα χαιρετίσματα. Κάποια άλλα κτήνη τον πυροβόλησαν και αυτόν έξω από την πόρτα του σπιτιού του στην μέση και τον άφησαν μόνιμα ανάπηρο στο καροτσάκι.
Χαιρετίσματα έχεις επίσης από εκατοντάδες κρατούμενους που εκ των πραγμάτων δεν μπορούσαν να είναι εδώ και για αυτό τον λόγο επικοινώνησαν μαζί μου. Πολλά χαιρετίσματα επίσης και από πολλούς άλλους πρώην κρατούμενους που δεν μπορούσαν να έρθουν και για τον ίδιο λόγο επικοινώνησαν μαζί μου. Κάποιοι που μπόρεσαν Μάκη να έρθουν είναι σήμερα εδώ κοντά σου, τους ευχαριστώ και τους ευχαριστούμε όλοι μας.
Αδερφέ, μιας και φτάσαμε στα χαιρετίσματα, μην ξεχάσεις να δώσεις πολλούς χαιρετισμούς στον επίσης αδικοχαμένο συνάδελφο, τονΓιώργο τον Τσιρώνη που κατεσφάγη εν ώρα υπηρεσίας στη φυλακή του Μαλανδρίνου. Σε 40 ημέρες από σήμερα Μάκη, δηλαδή στα δικά σου 40, θα έχουμε τα χρονιάσματά του.
Φαντάζομαι , ο θεούλης που αγάπαγες και σε αγαπά , γι’ αυτό φαντάζομαι σε πήρε κοντά του, στην ίδια γειτονιά θα σας βάλει και θα είναι εύκολο να τον δεις.
Το ίδιο εύκολο να τους βρεις και να τους δώσεις χαιρετίσματα είναι και με όλους τους αδικοχαμένους συναδέλφους. Πρώτα απ’ όλους όμως δώσε χαιρετίσματα στον κοινό μας φίλο, τον συγχωρεμένο τονΓιώργο τον Ανδρέου, που στις 5 Μαΐου του 2002, ανήμερα της ανάστασης σκοτώθηκε σε τροχαίο στο Ναύπλιο.
Χαιρετισμούς επίσης να δόσεις ακόμα και αν χρειαστεί να ψάξεις σε άλλες γειτονιές και στο συγχωρεμένο τον Kareli. Γιατί αδερφέ όλοι, κρατούμενοι και υπάλληλοι είμαστε θύματα της ίδιας κρατικής αδιαφορίας και εγκατάλειψης.
Άλλωστε όπως έλεγες και εσύ Μάκη: «Η Αντρειοσύνη δεν μετριέται με το στρέμμα, με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και με αίμα».
Επειδή αδερφέ, όπως σου είπα δεν ξέρω αν αποφασίσω τελικά να εκδώσω αυτό το βιβλίο , θα σου αφιερώσω και με αυτό θα σε χαιρετίσω, ένα ποίημα που είχα γράψει για μένα όταν ήμουν κρατούμενος στο Ναύπλιο.
Ξέρω ότι με τους δύο προτελευταίους στοίχους ενδεχομένως να διαφωνήσεις. Τότε όμως, ήταν τότε. Τα γεγονότα και ο χρόνος Μάκη μου, εκτός από τους ανεπίδεκτους, όλους τους άλλους μας ωριμάζουν.
Άκουσέ το αδελφέ:
Σαν στις υπόγειες στοές, που βράδια σέρνονται σκιές, της φυλακής ώ κοινωνία, μοιάζεις με αρχαία τραγωδία.
Κατάδικοι με τη σειρά, μπαίνουν το βράδυ στα κελιά, κοιτούν ψηλά το εικονοστάσι, όταν η μπάρα απέξω, το μέταλλο χαράσσει.
Ένας δε λέει να κοιμηθεί, ούτε λεπτό μην ξεχαστεί, όλη τη νύχτα σκέπτεται , στη λησμονιά αντιστέκεται.
Τι έκανε; Τι έφταιξε; Τι τώρα ξεπληρώνει; Σάβανο ποιος του ‘φτιαξε , της φυλακής σεντόνι;
Μα κι άλλη σκέψη τρομερή, τον βρήκε απόψε στο κελί, δικαιοσύνη σε αίθουσα, δεν έχει θέση εξέχουσα.
Κάνε θεέ σαν κοιμηθεί , αυτά που τώρα σκέφτεται, να δει ότι τα ζει.
Από την φτωχότερη πλέον συντροφιά μας, κι από μένα προσωπικά
Καλό σου ταξίδι χαμόγελο των φυλακών.
Αιώνια η μνήμη σου, μονάκριβε αδερφέ μου.
ΑΘΑΝΑΤΟΣ
